8 mayıs dünya talasemi günü
talasemi, türkiye dahil tüm akdeniz ülkelerinde önemli bir halk sağlığı sorunudur. kalıtımla geçen, önlenebilir bir kan hastalığıdır. tedavi maliyeti yüksek ve yıpratıcı iken hastalıktan korunmaucuz ve kolaydır.
çocuklarda görülebilecek talasemi tipleri şunlardır;
1-taşıyıcı tip (minör):bu bireyler tamamen sağlıklıdır ve hafif derecede kansızlık dışında sorunları olmaz. demir eksikliği anemisi ile sık karıştırılarak gereksiz yere uzun süre demir tedavisi alabilirler. talesemi taşıyıcılarında herhangi bir tedavi gerekmez. türkiye’de talasemi taşıyıcılığı %2,1’dir.
2-hasta tip (majör):akdeniz anemisi olarak da bilinir. bu çocuklar kendileri için gerekli hemoglobini yeterli miktarda yapamazlar. halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, huzursuzluk, karaciğer ve dalak büyümesi sonucu karın şişliği, sık sık ateşlenme, yüz ve kafa kemiklerinden başlayarak kemiklerde değişiklik ve tipik bir yüz görünümü ortaya çıkar. 3-4 aylıktan başlayan, sürekli kan nakli gerektiren çok ciddi bir kan hastalığıdır. özellikle erken yaşta (henüz kan nakilleri fazlaca yapılmadan) kemik iliği nakli ile bu hastalar %70-80 tam olarak sağlıklarına kavuşabilmektedir.
3-hafif hastalık (intermedia):bu tiptekiler taşıyıcılar gibi tamamen sağlıklı olmayan, hastalık belirtileri genellikle ileri yaşlarda başlayan, kan gereksinimleri daha az olan kişiler olup, hastalığın hafif tipidir.
talasemi taşıyıcılığı ebeveynlerden çocuklara geçebilir, kalıtsaldır ve yaşam boyu da devam eder. talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler; ancak talasemimajörlü bir çocuk sahibi olduklarında ya da özel kan testini yaptırdıklarında öğrenirler. bu test evlilikten önce mutlaka yapılmalıdır. bu test ile amaç, evlenmeyi engellemek değil, taşıyıcıları saptayıp hasta çocuklar doğmasını önlemektir.
türkiye’de akraba evliliklerinin fazla olması ve akraba evliliklerinin %70’ inin 1. derece akrabalar arasında yapılması, evlilik öncesi tarama testleri ile yeni hasta doğumunun engellenebilmesi ve koruyucu hekimlik hizmetleri ile diğer ülkelerde kat edilen mesafeler göz önüne alınarak hemoglobinopatikontrol programı başlatılmıştır.
hemoglobinopatiler konusunda eğitim hizmetinin yanı sıra, taşıyıcı ve toplum taraması, evlilik öncesi çiftlere tarama ve genetik rehberlik hizmetleri verilmektedir.müdürlüğümüz tüm bu hizmetleri ücretsiz olarak sağlamaktadır. çalışmalarımızın nihai amacı çocuklarımızın sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmelerini sağlamaktır.
unutmayınız !
** talasemi evliliğe engel değildir.
** talasemitaşıyıcılığı, bir hastalık değildir ve hastalığa dönüşmez.
** talasemibulaşıcı bir hastalık değildir.
** talasemi taşıyıcılığı kalıtsal bir özelliktir.
** talasemi testi yaptırmak için, aile hekimlerinize başvurunuz.
** sağlıklı bir çocuk sahibi olmak için evlilik öncesi mutlaka talasemi testi yaptırınız.
** evlenecek çiftlerin bu testi yaptırmaları sağlık bakanlığımızın hemoglobinopati tarama programı çerçevesinde zorunludur.
** talasemi; toplum eğitimi, evlilik öncesi tarama ve doğum öncesi tanı testleri ile önlenebilen bir hastalıktır.
önemli bir halk sağlığı sorunu olan talasemi hastalığı ve taşıyıcılığı hakkında ayrıntılı bilgileri müdürlüğümüze bağlı bulaşıcı olmayan hastalıklar, programlar ve kanser şubesi, toplum sağlığı merkezleri ve aile sağlığı merkezlerinden alabilir; hem kendinizin hem de çocuklarınızın talasemi taramasını ücretsiz olarak yaptırabilirsiniz; sağlıklı iseniz hastalara destek olmak için kan bağışında bulunabilirsiniz.
uzm. dr. serhat korkmaz
il sağlık müdürü
.
