Veteriner Hekimler Odasının Kurbanla İlgili Basın Bildirisi

Kurban bayramı dini bir vecibe olmasının yanında ülkemiz için büyük bir sosyolojik ve ekonomik bir hareketlilik getirmektedir. Net bilinmese de tahmini rakamlarla 800.000 büyükbaş ve 2.000.000 küçükbaş hayvan 20 günde tüm ülkede dolaşmaya başlamaktadır. Kendi hayvanlarını kesenleri de hesap ettiğimizde ülkemizdeki kesilebilecek hayvanların (damızlık ve küçük yaştakiler hariç) dörtte biri, küçük hayvanlarda ise bundan daha büyük miktarı 3-4 günde kesilmektedir. Büyük baş hayvanda 1 milyon kesim olsa ortalama 4.000 TL den 4 milyar, küçük hayvanda 500 TL den 1 milyar olmak üzere en az 5 milyarlık bir para hareketi demektir. Bu iş her sene tekrar edildiğinden (besiciler, bakıcılar, taşıyıcılar, yer sağlayıcılar vs) neredeyse bir sektör olmuştur. Yetkililerin bu durumu sadece dini değil bu gibi boyutlarıyla da değerlendirmesi gerekmektedir.

Senelik kesilen hayvanın 1/4'ünü 4 günde (çoğunluğu 2 günde) kesmeye çalıştığımız için daha kapsamlı ve ileriye yönelik , geniş kitleleri bilinçlendirecek çalışmalar yapılmalıdır. Bayramın öneminin yanında kesimde dikkat edilecek hususlar, kesim ve sonrasındaki hijyenik önlemler ile etin kaliteli elde edilmesi ve kullanılmasıyla ilgili de bilgilendirme yapılmalıdır. Ancak bu bilgilendirmeler tıp doktorlarının yaş tayinini anlatması, tarımsal mekanizasyon profesörlerinin 'kurban seçimini' anlatması ile yapılmamalıdır.

Giderek şehir nüfuslarının arttığı ülkemizde Kurban Hizmetleri Komisyonunu çeşitli yerleri belediye ile belirlemekle beraber bu yerlerin sayısı kasabalar ve hatta köyleri de içine alacak şekilde artırılmalıdır. Kurban bayramı öncesi hiç olmazsa mahalle camilerinde en yakın kesim yerleri ve fiyatları duyurulmalıdır.

Diyanet işleri başkanlığının bu seneki rehberi internetten duyurulmakla beraber mutlaka bastırılıp duyurulmalıdır. Rehber daha kısa ve öz hazırlanmalı, kullanılan fotoğraflar da daha özenli olunmalı, örneğin; ülkemizde yetiştirilmeyen ırklara ait resimler kullanılmamalıdır.

Hasta, zayıf ve düşkün, bazı organları eksik (bir veya iki gözü kör, kulakları ve boynuzları kökünden kesilmiş, dili kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş, kuyruğu ve memesi kesik) hayvanlar kurban olarak seçilmemelidir. Gebeler kesilemez. Ancak, diyanet işleri başkanlığının açıklamalarından doğuştan boynuzsuz, kuyruksuz, kulağı delik hayvanlar sakıncasız görülmektedir. Satın aldığınız hayvanın çalıntı, kontrolsüz yetiştirilmiş veya kontrol edilmeden size gelmediğinden emin olmanız hem sizin hem de yetiştiricimiz için oldukça önemlidir. Hayvanın sağlıklı/canlı (en azından kılları karışık-mat, bakışları donuk, salya/pis burun akıntısı olan, kokulu-siyahlaşmış ishali olmayan), kulaklarında küpesi olması kadar veteriner sağlık raporu/hayvan pasaportu/nakil belgesi bulunmalıdır. Küpe ve belgeleri eksik olan hayvana rehberdeki gibi 'kurban kesilemez' diyemesek de kesilmesi yasaktır. Bu hayvanlar 'çalıntı' da olabilir.

Yine bakanlık dişi ve damızlık kesimi yasaktır derken kurban'da bu durum gözardı edilmektedir. Biz yasak denilmesine baştan karşıydık, bayram için söyleyebileceğimiz de 'tercih etmeyin, erkekleri seçin' olacaktır. Yapılması gereken kurban bayramı sonrası Ekim çıkmadan yetiştiriciden elindeki dişi hayvanları 2015'e kurbanlık olarak bildirmeleri istenmelidir. Bu bildirimler gerekirse bakanlıkça incelenmeli ve izinler buna göre verilmelidir. Böylece gebe hayvanların kesilmemesi ve yetiştiricinin de sonradan değil, baştan kararını vermesi sağlanmalıdır.

2015-2020 de bakanlığın tüm kesim yerlerinde hayvan kayıtlarının bilgisayardan kontrol edilebileceği sistemlerin de çalıştırılması hedefi faydalı olacaktır. Komisyondan beklediğimiz 3-5 senelik hedefler koyması (kurban satış yerleri, kesim yerlerinin artırılması) ve bunu da takip etmesidir. Belediyeler kendi insiyatifleriyle değil yeterince kesim yerleri ayırmak zorunda bırakılmalıdır.

Kızılay veya Diyanet işleri başkanlığının yurt içindeki yetiştiriciye yönelik yurt içi kesimleri özendirme/öne çıkarması faydalı olacaktır. Garip bir şekilde daha önceleri 'keçiler ormanları yok ediyor, kurbanda kesilsinler' şeklindeki algılara 'yurt dışında kurban keselim' 'vekaletle kurban keselim' yönlendirmeleri görülmektedir. Bunun için TV, basın veya afişlerle duyuru yapmak ilk iş olarak görülmektedir. Bu algı ve uygulamalar başka ekonomik ve sosyolojik sıkıntılar oluşturmaktadır. Umarım komisyon gelecek sene bu çeşit algıları önleyebilir.

Ülkemiz 'kurban' konusunda tüm dünyaya örnek olabilecek sistemleri (çevreyi kirletmeden, hayvanlara eziyet etmeden, et ve deriyi heba etmeden) kurmalıdır.