Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Rektörü Prof. Dr. Mustafa Solak, Afyonkarahisar Belediyesi, AKÜ İslami İlimler Fakültesi ve Ensar Vakfı Afyonkarahisar Şubesi işbirliğinde 2 Temmuz 2015 tarihinde Taş Medrese’de gerçekleştirilen “Ramazan’da İkindi Sohbetlerine katıldı. Sohbette “İnsanda Şahsiyetin gelişimiyle İlgili Faktörler ve Kalıtsal Karakterler” konulu bir sunum yapan Solak, insan şahsiyetinde yer alan özelliklerden nefis, mizaç, huy, fıtrat, akıl ve irade konularında ve insan genetik yapısı ve karakterlerin oluşumuna dair bilgiler verdi.
Kur’an-ı Kerim tilaveti ile başlayan sohbette insanın temiz bir fıtrat üzere doğduğunu kaydeden Solak, “İçindeki duygu, istek ve ihtiyaçlar davranışlarını belirler. Her bireyin özellikleri, istekleri, davranışları, karakter ve kişiliği farklıdır” dedi. Solak, Kur’anda insanın davranışlarına etki eden faktörlerden bahsedildiğini belirterek, “Bu faktörlerin bazıları insanın iç dünyasında vardır. Bazıları ise dış etkenlerden oluşur. Nefis, irade, akıl, mizaç, huy ve karakter iç etkenler, çevre, aile eğitimi ve sosyal ortam ise dış etkenlerdir” diye konuştu. Şahsiyetin Arapça bir kavram olduğunu anlatan Solak, şöyle konuştu:
“Şahsiyet soyut bir kavram olup çok yönlü ve karmaşıktır. Türkçe ’de kişilikle eş anlamlı olarak kullanılır. Şahsiyet; bireyin doğuştan sahip olduğu genetik yapı ile daha sonra çevre ve aile başta olmak üzere pek çok faktörün etkilediği davranışların uyumlu bir bütünüdür. Şahsiyet, insanın iyi ve kötü davranışlarının tümüdür. Mizaç ve karakterle yakından ilgilidir. Şahsiyetin gelişmeyle değişen yanları olduğu gibi belli bir oranda süreklilik taşıyan yanları da vardır. ‘Can çıkmadan huy çıkmaz’ ifadesi şahsiyetin bu değişmeyen yönünü anlatmaktadır. Şahsiyetin muhtevasında İrade, zeka, duygu, heyecan, mizaç, biyolojik yapı, soyaçekim, çevre ve sosyal etkenler gibi pek çok özellik yer alır. Bu sebeple aralarında nüans olsa da karakter, huy, mizaç gibi kavramlar şahsiyetle ilgili olarak kullanılmaktadır. Şahsiyet, her insana göre farklılık arz eder. Çünkü bir insanı diğer insanlardan ayıran özellikler farklıdır. Bu bağlamda şahsiyet, ‘bir kişiyi diğerlerinden ayıran ve onu kendisi yapan özelliklerin meydana getirdiği yapı’ olarak da tarif edilmiştir.”
İnsan Allah’ın yarattığı benzeri bulunmayan tek varlık
Her insanın Allah’ın yarattığı ve benzeri bulunmayan tek varlık olduğunu ifade eden Solak, “Kişiler aynı tabiat üzere yaratılmamıştır. İstek ve eğilimleri, fikir ve düşünceleri aynı değildir. Her insan farklı bir karaktere sahiptir. Bu farklılık bireyin zeka, duygu, heyecan, düşünce ve davranışlarında kendini gösterir” diye konuştu.
