İnsanoğlunun günlük ilişkilerinde yüklendiği çeşitli sorumluluklar vardır. Toplumumuzun ortak sorunu olan engellilerimizi anlamak, onlarla bütünleşmek, hayata daha kuvvetli tutunmalarını sağlamak bu sorumluluklar içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bireylere düşen görevler olduğu gibi devletimize de sosyal ve hukuki alanlarda birçok sorumluluk düşmektedir. Sosyal devlet olma, ayrımcılıkları ortadan kaldırma ilkesini yaşamın her alanına yayma politikası devletlerin ana politikası olmalıdır. Bu konuda iktidara geldiğimizden bu yana, “insanı yaşat ki devlet yaşasın” düsturuyla hareket eden hükümetimiz, engelli vatandaşlarımız ve ailelerinin tüm alanlarda yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve temel haklarına kavuşturulması için çok sayıda düzenlemeler yapmış ve yapmaya devam etmektedir.
Eğitim alanında yapılan iyileştirmelerden bahsedecek olursak; özel eğitime ihtiyacı olan tüm bireyler ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda özel eğitim hizmetlerinden faydalandırılmıştır. Tüm il ve büyük ilçelerde Rehberlik ve Araştırma Merkezleri(RAM) kurularak engellilerin en uygun resmi okullar ve Rehabilitasyon Merkezlerine yerleştirilmesi sağlanmıştır. Okullarda kaynaştırma eğitiminin yaygınlaştırılması, prensip olarak kabul edilmesi ve engelli bireyin topluma entegre olmasının kolaylaştırılması için sosyal ve fiziki tedbirler arttırılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığımız özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel meslek kursları düzenlemiş, bu kurslardan faydalananlara işe yerleştirmede öncelik tanımıştır. Engelli bireylerin üniversiteye girişi kolaylaştırılmış, engel durumuna göre sınavda destekleyici, refakatçi, özel oda, ek süre gibi düzenlemeler yapılmıştır.
Engelli bireylerin sosyal dezavantajları ve yoksullaşma risklerinin yüksek olması nedeniyle devletimiz, onlara çeşitli sosyal yardım ve destekler sunmaktadır. 2022 sayılı Kanun bağlamında, verilen aylıklar yanında, ağır engelli bireylerin bakımı, evde yakınlarının yanında bakımlarının sağlanabilmesi için de evde bakım yardımı, bakacak yakını bulunmayan engelli bireyler içinse özel bakım merkezlerinin açılması sağlanmıştır. Bu merkezlere ise yaklaşık iki asgari ücret ödeme yapılmaktadır. Bunun dışında engelli bireylerin tüm eğitim giderleri ücretsiz hale getirilmiştir. Engelli bireyler Özel Eğitim ve Rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanmakta, ailelerin ise aile danışmanlık hizmetleri alarak bilinçlenmeleri ve rehabilite olmaları sağlanmaktadır.
Eğitim gibi istihdam da engelli bireyin topluma tam ve etkin katılımını sağlamada önemli bir politika aracıdır. Engelli bireylerin kamu sektörü ve özel sektörde istihdam edilmelerinin sağlanması için çalışmalar yapılmıştır. Kamuda çalışan engelli sayısı arttırılmış, 50 ve üzeri işçi çalıştıran kamu ve özel sektöre belli oranlarda engelli birey çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir (kamuda %4, özelde %3). Bu zorunluluğu yerine getirmeyen işletmelere kesilen para cezaları engelli vatandaşların istihdamı için kullanılmıştır. Elbette belirlenen kotalar ve kesilen cezaların yanı sıra özel sektör için teşvik sistemi de oldukça önemsenmiştir. Bu nedenle engelli çalıştıran işverenlerin ödemekle yükümlü oldukları işveren prim hissesi Hazine tarafından karşılanmaktadır. Destekli istihdam modeli ise Hükümetimiz tarafından yapılan projelerle uygulanmaktadır. İş koçları aracılığı ile engellilerin kendi yeteneklerine uygun işlere yerleştirilebilmeleri için iş koçları ile işveren ve engelli birey arasında bağlantı kurulmaktadır.
Ayrıca çalışan engellilerimize erken emeklilik hakkı yanı sıra çalışırken gelir vergisi indirimi sağlanmaktadır. Engellilerin gelir vergisi indiriminden yararlanabilmeleri sağlanmıştır(gelir vergisi indirimi bireyin herhangi bir sosyal güvenlik kuruluna bağlı olmaması durumunda kendisine bakmakla yükümlü olan kişi için geçerli olacaktır). Kamu kuruluşlarında çalışan engelli birey ve engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve fazla mesai muafiyeti vardır. Ayrıca bakıma muhtaç yakını olan çalışanlara günlük bakım izni konusunda kolaylık tanınması sağlanmıştır. Çalışan engelli bireyler ve ağır engelli yakını bulunan çalışanlar içinse yakınlarının bulunduğu ikamete yakın istedikleri bir yere nakil olabilmeleri için talepleri halinde bir defa yer değiştirme hakkı tanınmıştır. Mazeret izni süresi engelli ve engelli yakını olan çalışanlar için de artırılmıştır. Çalışan memurun doğum izni, bebeğin engelinin bulunması halinde tam ücretli yarım gün çalışma hakkı artırılmış olarak uygulanmış ve bu süre 12 ay olarak belirlenmiştir.
Öte yandan ulaşım engelli vatandaşlarımızın en temel sorunlarından biridir. Bu alandaki sorunların çözüme kavuşturulması amacıyla, özel tertibatlı araç kullanabilen engelli vatandaşlarımıza ve %90 ve üzeri engel oranı olan engelli yakını bulanan kişilere ÖTV muafiyeti, araç ithalinde kolaylıklar sağlanmıştır. Ayrıca dezavantajlı bu vatandaşlarımızın belediye otobüsleri, metro seferleri, TCDD ve denizyollarının şehir içi ve şehirlerarası seferleri ücretsiz olmuştur. Ağır engelli ’ibareli raporu olanların bir refakatçisi engelli kişi ile beraber olmak şartıyla ücretsiz ulaşımdan yararlanır. Şehirlerarası otobüs seferlerinde yapılan seyahatlerde engel oranı %40 olan engellilerde %30 indirimden yararlanma imkânı sunulmuştur. Milli parklara ve devlet tiyatrolarına ücretsiz giriş, telefon ve internet hatlarından, su bedellerinden indirimli yararlanmaları sağlanmıştır.
Yapılmış olan tüm bu iyileştirmeler ile birçok alanda hem engelli vatandaşlarımıza hem de ailelerine kolaylıklar sağladık. Toplumumuzun en çok ihmal edilen kesimlerinin başında gelen engelli kardeşlerimize öncelik vererek hukuki, sosyal, fiziki ve gerekli tüm alanlardaki engelleri bertaraf etmeye çalıştık ve çalışmaya da devam etmekteyiz.
Bu vesileyle tüm engelli kardeşlerimize aileleri ile birlikte huzurlu ve mutlu bir hayat geçirmelerini diliyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum.
Editör: Haber Merkezi
