Afyon Kocatepe Üniversitesi ile Bayat Belediyesinin müştereken organize ettikleri "OĞUZ BOYLARINDAN BAYATLAR -Tarih, Kültür ve Yerleşim-" başlıklı Panel Bayat İlçesinde gerçekleştirildi. Başkanlığını Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Turan Akkoyun'un yaptığı paneldeki ilk konuşmada Yrd. Doç. Dr. Ayşe Aydın, Bayat ilçesine dair araştırma yapanlar hakkında bilgiler aktardı. Ömer Fevzi Atabek, Süleyman Hilmi Gönçer gibi Afyon geneli anıt eserleri kaleme alanlar yanında doğrudan Bayat Tarihi hakkında araştırma yayınlayan Mehmet Aydın ve Asiye Çelik'in ilçenin tarihi hakkında kaleme aldıkları değerlendirmeye tabi tuttu. Ağız, Folklor gibi sosyal bilim yanında Fen ve Mühendislik bilimlerinden Bayat'a dair olan tez çalışmalarından da bazı örnekler sundu.
İkinci Konuşmayı Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Bölümü Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cihad Cihan "Oğuz Boyları ve Bayatlar" hakkında, teferruatlı bilgiler aktarıp değerlendirmelerde bulundu. Bayatların mitolojik devirlere kadar uzandığını, Hunlar, Göktürkler dönemlerine temas ettikten sonra Bayatların nüfuslarının çokluğu ile dikkat çektiğini Türkmenistan, Afganistan, İran, Irak, Suriye diğer Ortadoğu ülkelerinde yaşadıklarını Anadolu'yu fetheden boyların arasında bulunduklarını ifade etti. Kalabalıklığı ile her devirde gündemdeki yerini koruyan Bayatlar Devletleşme ile değil kültür yaşamlarıyla kendinden söz ettirmiş olduklarını, Dede Korkut'un Bayatlardan olduğunu belirtti.
Üçüncü olarak Sinanpaşa Meslek Yüksek Okulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Mustafa Karazeybek söz aldı. Osmanlılar zamanında Bayat ve havalisi hakkındaki konuşmasında II. Beyazıt dönemi sonrasındaki gelişmeleri idari yapılanmayı dikkate alarak aktardı. Barçınlı, Bayat, Emirdağ, Emirdağ, Musluca isimlerinin belgelerde bulduğu karşılıkları değerlendirdi.
Son konuşmayı Panel Başkanı Doç. Dr. Turan Akkoyun "Milli Mücadele Döneminde Bayat ve Bayatlılar" başlıklı konuşma yaptı. Konuşmada "Milli Mücadele'de Afyonkarahisarımız bir dizi isimsiz kahramanların görev aldığı bir sahne konumundadır. Burada toplanmamıza vesile olan "Oğuzlar Boylarından Bayatlar" başlıklı konunun uzantısı olarak sayabileceğimiz Bayatlı Arif Bey'in Kuva-yı Milliyeyi oluşturma gayretleri dikkatlerden kaçmamaktadır." denildi.
Bayatlı Arif Bey milis toplama faaliyetlerine hız vermiştir. Milislerin çoğunluğunu Türkmenler oluşturduğundan birliklerine Karakeçili Müfrezesi ya da Karakeçili Aşireti Milli Alayı olarak adlandırılmıştır.
Karakeçili Aşireti Milli Alayı içinde Aziziyeli Çerkez Mehmet, Kara Hüseyin, Çukurkuyulu Acemoğlu, Holozlu Deli Hacı, Kürt Ali Çavuş, Sadık Onbaşı, Çatallı Köyden Taşbaş Mehmet/ Mehmet Pehlivan, Akpınarlı Kopuk, Pörnekli Cumali Çavuş, Elhan Köyünden Abdülkadir Hoca oğlu Yusuf Çavuş, Soğukkuyulu Pala oğlu Kara Ahmet, Tabaklarlı Kara Vahit gibi isimler dikkat çekmektedir. Bunların büyük bir kısmı önceden silahşörlüğe yatkın çeteci şahsiyetlerdir.
Eylül 1919 tarihinde Eskişehir'e yerleşen İngilizleri tazyik etmek düşüncesiyle Ali Fuat Paşa'nın Sivrihisar'a geldiği günlerde Bayatlı Arif Bey 100 kadar atlı milisiyle Seyitgazi'ye bağlı Aziziye Köyünde bulunuyordu. Paşa'ya verdiği destek İngilizlerin geri çekilmesinde etkili olmuş, ülke içinde ve dışında dikkate aldığı bir şahsiyet konumuna gelmiştir.
Milli Mücadele'de Bayat ve havalisinin yerini ararken resmi kaynaklarda kendimizi Karargahı Aziziye olan II. Kolordu'nun, 4. Tümeninin bulunduğu mıntıka olarak karşılaşmaktayız. Tümenin Kumandanlığına 7 Ağustos 1921 tarihinde Miralay Mehmet Sabri Bey atanmış, birlikleriyle önce Sakarya Savaşına iştirak ettikten sonra takriben 1 yıl Büyük Taarruza dair hazırlıkları Bayat'ta gerçekleştirmiştir. Takip taburlarından bir kısmı II. Kolordu 4. Tümen birlikleri arasından seçilmiştir.
Tümenin Bayat civarında bulunması kurtuluşun simgesi olmuştur. Adı geçen Tümen Anadolu'nun kurtuluşunda etkin bir vazife üstlenmiştir.
Oğuz Boylarından Bayatlar -Tarih, Kültür, Yerleşim- Paneline Bayat Belediye Başkanı Kadir Üçer, Afyonkarahisar Belediyesi Özel Kalem Müdürü Mehmet Savaş, eğitimciler ve vatandaşlar iştirak ettiler.
