Cumhuriyet Halk Partisi Afyonkarahisar Milletvekili Av. Burcu Köksal, "Başkanlık Sistemi"nin Türk devlet geleneğine aykırı olduğunu belirtti. Köksal, Anayasa Komisyonu'nda yaptığı konuşmada, Osmanlı Devleti ve Mustafa Kemal Atatürk dönemlerinde de "tek adamlık"a neden olacak yöntem ve yönetmeliklerin eleştirildiğini, kabul edilmediğini vurguladı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Afyonkarahisar Milletvekili Av. Burcu Köksal, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Komisyonu'nda görüşülen Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi hakkında konuşma yaptı. Milletvekili Köksal, "Mustafa Kemal Atatürk 27 Eylül 1930 günü kalabalık bir milletvekili grubunu Çankaya’da kabul ederek başkanlıkla ilgili şu sözleri söylemiştir ve bu sözler tarihe geçmiştir, özellikle AKP Grubuna sesleniyorum: 'Başvekillik Amerikan sistemini memleketimizde tatbik etmeyi hiç hatırıma getirmedim. Sistemsiz ve kanunsuz tarzda reisicumhurluk ile başvekaleti birleştirmeyi asla düşünmedim ve düşünecek adam olmadığım bütün milletçe malumdur zannederim.' Atatürk bu sözleriyle Cumhurbaşkanlığı ile başbakanlığın birleşemeyeceğini, bu 2 makamın aynı kişide toplanamayacağını açıkça belirtmiştir. Atatürk bütün yetkilerin cumhurbaşkanında toplanmasını öngören Amerikan sistemini hiç düşünmediğini ve bunun sistemsiz ve kanunsuz olacağını açıkça belirtmiştir. 'Cumhuriyet erdemdir, fazilettir' demiştir" ifadelerini kullandı.
HAKAN, SEÇİMLE İŞBAŞINA GELİR
Cumhuriyet'in temelinde millî egemenlik ilkesinin esas alındığını hatırlatan Milletvekili Köksal, "Millî egemenlik ilkesi cumhuriyetin oluşmasında başlıca etken olmuştur. Kişisel egemenlik yerini millet iradesine bırakmış, millet iradesi de gerçekleşme imkânını genel oya dayanan seçimlerde görmüştür. Cumhuriyet, bizde, ısmarlanan, siparişle davet edilen bir müessese değildir; Türk toplumun istek ve ihtiyaçlarına cevap verdiği için devlet biçimi olarak kabul edilmiş ve siyasi rejim olarak da benimsenmiştir. Bakınız, eski Türk devletlerinde hakanın, hanın seçimle iş başına gelmesi, Kurultay gibi organların mevcudiyeti Türklerin demokratik olduklarının delilidir. Hakanın, hanın seçimle iş başına gelmesi, hakanın, hanın seçiminde yetenek ve liyakat aranması, seçim işinin Kurultay aracılığıyla gerçekleşmiş olması, yüzyıllar sonrası Anadolu yurttaşlarının cumhuriyeti benimsemesinin esas sebebi olmuştur" şeklinde konuştu.
SENED-İ İTTİFAK'TAN ÖRNEK ALIN
Osmanlı Devleti'ndeki yenileşme ve demokratikleşme sürecinde de "tek adamlık" yöntemlerine ve yönetimine karşı çıkıldığını aktaran Köksal, şöyle devam etti:
"Osmanlı’ya baktığımızda, Osmanlı Türk anayasal gelişmelerinin ilk ürünü 1808’deki Sened-i İttifak’tır. Bakın, ta iki yüzyıl öncesinde Sened-i İttifak neler öngörmüş: 'Öteden beri var olan padişah buyruk ve yasaklarının onun mutlak vekili olan sadrazamdan çıkması nasıl kanuni değilse bundan böyle de öyle olacak, her iş ona sunulup onun izni alındıktan sonra hareket edilecektir ama sadaret makamı da yasa dışı ve devleti zarara sokacak işlere kalkışır ya da yetkisini kötüye kullanıp keyfî hareketlerde bulunursa bunun önlenmesine de karşı çıkacağız. Hanedanlar vekillere, ulemaya ve büyük-küçük devlet memurlarına haksız işlem yapılmamasına kefil olurlar' diyor. Burada sadrazamın keyfî eylemlerinin yasaklanması, suç işlenmesi durumunda soruşturma yapılmadan ceza verilmemesi gibi kazanımlar var. Fakat, sizin öngördüğünüz bu sistemde Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların yargılanması neredeyse imkânsız hâle getirilmiş. Çoğunluğu Cumhurbaşkanının partisinden oluşan bir mecliste, 600 vekilli bir mecliste 401 vekilin oyuyla Yüce Divan’a sevk etmenin hayal olduğunu siz de çok iyi biliyorsunuz. Olağanüstü hâl sayesinde, KHK’larla memurları bir günde işinden ettiniz. Sened-i İttifak’ta bile soruşturma yapmadan ceza verilmemesi yazarken iki yüzyıl öncesinde, siz bu yüzyılda soruşturmaya gerek görmeksizin, bir günde çıkardığınız KHK’larla binlerce memur ve akademisyeni, hukuksuz bir şekilde, soruşturma dahi yapma gereği duymadan ihraç ettiniz."
Editör: Haber Merkezi
